Przydatne linki

Ekomuzeum Garncarstwa

 

Ekomuzeum Garncarstwa

Adres: Regulice, ul. Kijowska 2
Ekomuzeum Garncarstwa wraz z Izbą Tradycji Regionalnych w Regulicach jest obiektem Ekomuzeum Alwernia, obrazującym dziedzictwo kulturowe oraz walory przyrodnicze i historyczne regionu. Obiekty skupione w ramach Ekomuzeum pozwalają na bezpośredni kontakt z naturą oraz aktywne formy poznawania historii i tradycji regionu.

Warsztat stworzony z inicjatywy Jerzego Kasprzyka, Beaty Kucharczyk, Romana Palki oraz Janiny Pater, dysponuje sprawnie działającymi eksponatami służącymi do obróbki gliny i wytwarzania glinianych naczyń. Pracownia garncarska w Regulicach powstała dla zachowania i kultywowania zanikających tradycji garncarstwa, które należy do najstarszych rzemiosł na tym terenie. W Ekomuzeum zgromadzono wiele narzędzi związanych z tym zawodem, są to między innymi: koła garncarskie, piec do wypalania wyrobów, szyńce do wykonywania zdobień, piec do suszenia wyrobów oraz żarna do przygotowywania glazury. Ponadto zgromadzono narzędzia do przygotowywania gliny, wśród których można znaleźć między innymi walec do gniecenia gliny, używany w celu usunięcia z niej wszelkich zanieczyszczeń takich jak kamienie czy korzenie. W warsztatach organizowanych przez Stowarzyszenie Przyjaciół Regulic i Nieporazu można nauczyć się wytwarzani

a glinianych garnków pod okiem garncarza – Jana Głuszka z Brodeł. W Brodłach znajduje się jedyny działający na terenie Gminy Alwernia warsztat garncarski prowadzony przez Jana Głuszka. Garncarstwo to tradycja przekazywana w rodzinie rzemieślnika z pokolenia na pokolenie, a on sam poznał tajniki rzemiosła dzięki ojcu. Garncarz bardzo chętnie dzieli się swoją wiedzą, umiejętnościami i pasją na lekcjach organizowanych w Ekomuzeum Garncarstwa oraz w swoim warsztacie.

Izba Tradycji Regionalnych
Funkcjonująca w budynku Izba Tradycji Regionalnych, pokazuje narzędzia używane przez przedstawicieli różnych rzemiosł takich jak: szewstwo, stolarstwo, tkactwo czy rymarstwo oraz ich wyroby wykorzystywane w dawnych gospodarstwach, wśród których znajdziemy: cepy, chomąta, maselniczki oraz łopaty do chleba. Większość zgromadzonych przedmiotów zostało przekazanych przez zbierającego je pasjonata – Romana Palkę z Regulic. Ukazują one lokalny charakter społeczności Regulic. Wystawa prezentuje i przybliża ważne dziedziny działalności i życia codziennego mieszkańców sołectw Regulice i Nieporaz z przełomu XIX i XX wieku: obyczaje, zwyczaje, folklor, religijność, rolnictwo oraz rzemiosło. Stworzona wystawa lokalnych, działających do dziś twórców ludowych prezentuje rzemiosła takie jak: bibułkarstwo, garncarstwo, hafciarstwo, koronkarstwo, plecionkarstwo, rzeźbiarstwo, wikliniarstwo, jest systematycznie uzupełniana.

Ciekawostki
– W Regulicach, które w XIX w. znajdowały się w nadwiślańskim ośrodku rzemieślniczym, bardzo popularnymi rzemiosłami były garncarstwo i bednarstwo. Natomiast w Babicach, Jankowicach, Kwaczale i Olszynach silnie rozwinięte było rzemiosło koszykarskie.
– Umiejętność obróbki gliny na ziemie polskie przynieśli Celtowie w II w. p. n. e. Garncarstwo uważa się za najstarsze i najwcześniej wyodrębnione rzemiosło. Najważniejszym produktem jaki wykonywano z gliny były garnki. Ośrodki garncarskie powstawały w pobliżu złóż odpowiedniego surowca. W naszych okolicach powstanie garncarskiej gałęzi wytwórczości rzemieślniczej należy wiązać z występowaniem na terenie Garbu Tenczyńskiego oraz jego południowych stokach, dobrego surowca do wytwarzania garnków – glinki. Silny rozwój rzemiosła przypadający na XVIII i XIX wiek, spowodował, iż w wielu okolicznych miejscowościach (Alwernia, Brodła, Mirów, Poręba Żegoty) trudniono się garncarstwem. W tym czasie również Regulice stały się ośrodkiem specjalizującym się w produkcji wyrobów garncarskich. Największym ośrodkiem garncarskim działającym na terenie Zachodniej Małopolski były Brodła, gdzie do dnia dzisiejszego można spotkać osoby znające rzemiosło garncarskie. Natomiast najstarszym ośrodkiem na tym terenie był Chrzanów, o czym możemy przeczytać w XVI wiecznych źródłach historycznych.
– Praca garncarza składała się z następujących etapów: przygotowanie materiału, formowanie kształtów, zdobienie, wypalanie. Wśród naczyń glinianych powstawały między innymi: dwojaki służące do noszenia strawy osobom pracującym w polu, misy z których spożywano posiłki, cedzaki do odcedzania ziemniaków i klusek, podkurzacze będące narzędziem pracy pszczelarzy czy babki i foremki do pieczenia ciast. Ponadto z gliny wykonywano wizerunki świętych oraz zabawki gliniane: grzechotki z guzami, ptaszki oraz gwizdki. Dawniej garncarz produkował również cegły i kafle używając, podobnie jak dziś, białej i czerwonej gliny oraz glazury kładzionej przeważnie na cały wyrób.

Na podstawie info ze strony Stowarzyszenia Przyjaciół Regulic i Nieporazu